PDF – 10 Mẫu mở bài kết bài Nghị luận văn học theo thể loại

Nhằm giúp các bạn học sinh có thêm gợi ý để viết bài nghị luận văn học mạch lạc và lôi cuốn hơn, chúng tôi đã biên soạn và tổng hợp 10 mẫu mở bài – kết bài theo 10 thể loại: Thơ, Truyện ngắn, Kí, Kịch, Tiểu thuyết, Truyện truyền kì, Cổ tích, Truyền thuyết, Sử thi, Ca dao.

1. THỂ LOẠI THƠ

Mở bài: Bàn về sức sống của văn chương nghệ thuật, nhà thơ Bằng Việt từng viết: “Những trang sách suốt đời đi vẫn nhớ/ Như đám mây ngũ sắc ngủ trong đầu”. Quả thực, có những tác phẩm ra đời để rồi chìm khuất giữa ồn ào náo nhiệt của phiên chợ văn chương, nhưng cũng có những tác phẩm  lại như “những dòng sông đỏ nặng phù sa”, như “bản trường ca rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn” để rồi in dấu ấn và chạm khắc trong tâm khảm ta những gì đẹp nhất mà “suốt đời đi vẫn nhớ”. Và ở tác phẩm [tên tác phẩm], nhà thơ [tên nhà thơ] đã “dệt” nên những vần thơ giàu cảm xúc về [vấn đề nghị luận].

Kết bài: Thời gian có thể làm rêu phong những lăng tẩm, đền đài nhưng lại làm sáng lên những tác phẩm nghệ thuật chân chính, đưa tên tuổi của nhà văn trở thành bất tử. Với những giá trị nghệ thuật và nội dung sâu sắc, đoạn trích [trích dẫn đoạn trích] nói riêng và tác phẩm [tên tác phẩm] của nhà văn [tên nhà văn] nói chung sẽ mãi neo đậu vững chắc trong trái tim độc giả hôm nay và mai sau, như nhạc sĩ Văn Cao từng khẳng định: “Thời gian qua kẽ tay Làm khô những chiếc lá […] Riêng những câu thơ còn xanh Riêng những câu hát còn xanh.”

2. THỂ LOẠI TRUYỆN NGẮN

Mở bài: Nguyễn Minh Châu cho rằng: “Nhà văn tồn tại ở trên đời trước hết để làm công việc giống như kẻ nâng giấc cho những con người bị cùng đường, tuyệt lộ”. Quả thực, giữa dòng chảy cuộc sống chất chứa đầy khổ đau, oán hận và ngang trái, người nghệ sĩ đã trôi xuôi ngòi bút, lặn ngụp trong biển đời mà tận hiến trái tim mình để tìm kiếm “những hạt ngọc ẩn giấu trong bề sâu tâm hồn con người” (Nguyễn Minh Châu). Dường như, dẫu cho có nhỏ bé, nghèo khổ, lam lũ đến đâu, thì “hạt ngọc” bên trong mỗi con người vẫn tỏa sáng theo một cách rất đặc biệt trong trang viết [tên tác phẩm] của nhà văn [tên tác giả], đặc biệt là [vấn đề nghị luận].

Kết bài: Nhà văn Chingiz Aitmatov đã từng nhận định rằng: “Một tác phẩm chân chính không bao giờ kết thúc ở trang cuối cùng”. Quả thực, khép lại những trang văn [tên tác phẩm] của [tên tác giả] nhưng cảm giác bồi hồi, cảm xúc bất tận vẫn đọng lại nơi trái tim độc giả. Bởi lẽ khi ấy, tác phẩm mới thực sự đang sống, sống với những trăn trở và tình cảm của người đọc, sống trong những cảm xúc mới mẻ, của tâm hồn. Qua đó, những nhận thức sâu sắc về hiện thực và trái tim được rung lên, hướng chúng ta đến một khát khao cháy bỏng về cái đẹp.

3. THỂ LOẠI TIỂU THUYẾT

Mở bài: Nhà phê bình Charles Dubos từng nói rằng: “Văn học đó là tư tưởng đi tìm cái đẹp trong ánh sáng”, một thứ ánh sáng không chỉ đơn thuần tinh khiết giống như mặt trăng, cũng không phải chói lọi và rực rỡ như mặt trời mà nó là thứ ánh sáng vô hình từ trái tim những người nghệ sĩ trên trang giấy, từ những cảm xúc chân thật có trong từng giọt nước mắt của người cầm bút. Phải chăng, với [tên tác phẩm], nhà văn [tên tác giả] đã thực sự tạo ra được thứ ánh sáng vô hình mà thanh khiết ấy. Tiêu biểu qua đoạn trích […] đã được bùng sáng lên bởi vẻ đẹp của [vấn đề nghị luận].

Kết bài: Dường như, mỗi câu chữ trong từng trang văn [tên tác phẩm] đều “khởi sự từ tâm hồn, vượt lên bằng tầm nhìn và đọng lại nhờ tấm lòng người viết” (Hoàng Minh Châu). Đọc [tên tác phẩm], ta không chỉ thấy được những rung động tinh tế của một tâm hồn nhạy cảm, một tầm nhìn sâu rộng về cuộc sống mà còn cảm nhận được tấm lòng nhân ái, sự đồng cảm sâu sắc của nhà văn dành cho con người và cuộc đời. Chính bởi vậy, nhà văn tài hoa [tên tác giả] cùng [tên tác phẩm] sẽ mãi tỏa sáng trên cánh đồng văn chương Việt Nam, ngự trị trong trái tim người đọc nhiều thế hệ.

4. THỂ LOẠI KÍ

Mở bài: Nhà văn Ma Văn Kháng từng chia sẻ trong hồi kí “Năm tháng nhọc nhằn – năm tháng nhớ thương”: “Tôi tin rằng với văn chương, tất cả đều phải trải mình lên trang giấy”. Một bức tranh văn học qua hành trình nhà văn cặm cụi với từng con chữ, “trải mình trên trang giấy” được tái hiện dưới dòng tâm sự qua thể loại kí – một thể loại phi hư cấu ghi lại những sự kiện đã xảy ra trong quá khứ mà tác giả trực tiếp tham gia hay chứng kiến, nội dung phản ánh mang tính xác thực cao. Tiêu biểu qua tác phẩm [tên tác phẩm], nhà văn [tên nhà văn] đã khắc hoạ [vấn đề nghị luận].

Kết bài: Có những trang văn đã “kể” cho mỗi người đọc về “những câu chuyện vừa hàm súc vừa khúc chiết, như rượu ướp lạnh lúc ba giờ sáng, như câu ca dao lặp đi lặp lại trong những đêm thao thức, cất chứa trong lòng, ấn giấu vào dòng thời gian” (Quận Đông Dã Khách). Quả thực, những áng văn của [tên tác giả] vẫn rực rỡ trong lòng người đọc theo dòng chảy thời gian, vẫn để lại trong ta nhiều dư âm và ấn tượng về cái đẹp, nét độc đáo mà người nghệ sĩ đã tỏ bày.

5. THỂ LOẠI KỊCH

Mở bài: Trong vở kịch Hamlet, William Shakespeare đã gieo vào lòng người một câu hỏi trăn trở “tồn tại hay không tồn tại?”. Bởi lẽ thời gian là thứ nước rửa hình tàn nhẫn, khiến bãi bể hóa nương dâu, trăm hương hoa tiêu biến nhưng lại càng tôn vinh những giá trị độc đáo của văn chương. Bằng trải nghiệm qua bao năm lăn lộn với đời cùng khát khao “thấu triệu tâm hồn” (Lưu Quang Vũ), tác giả [tên tác giả] đã gói ghém giấc mơ của mình vào vở kịch [tên tác phẩm] – một trong những tác phẩm xuất sắc nhất hướng tới [vấn đề nghị luận].

Kết bài: Và trong suốt hành trình rong ruổi khắp nơi kiếm tìm đáp án cho niềm băn khoăn “tồn tại hay không tồn tại?”, ngọn lửa nhiệt huyết của [tác giả] luôn cháy hết mình với văn chương. Nó gạt đi vết bụi mờ trên từng trang sách, thiêu rụi bụi mù khắc nghiệt của nhịp chảy trôi để tác phẩm [tên tác phẩm] vượt lên sự băng hoại của thời gian và sống mãi trong lòng độc giả.

6. THỂ LOẠI TRUYỆN TRUYỀN KÌ

Mở bài: “Văn học truyền kì là những câu chuyện về sự giao thoa giữa con người và thế giới siêu nhiên, giữa hiện thực và huyền bí.” (Nguyễn Dữ). Những câu chuyện truyền kì luôn cuốn hút người đọc không chỉ bởi sự huyền ảo, lạ lẫm mà còn bởi cách chúng truyền tải những thông điệp về cuộc sống và xã hội. Trong [tên tác phẩm] của [tên nhà văn] đã lồng ghép các ý tưởng kì ảo với hiện thực xã hội, tạo nên một không gian nghệ thuật độc đáo, nơi mà thế giới siêu nhiên và thế giới loài người không còn ranh giới rõ ràng nhằm khắc họa [vấn đề nghị luận].

Kết bài: Tác phẩm [tên tác phẩm] của nhà văn [tên tác giả] không chỉ là một câu chuyện huyền bí mà còn mang những ý nghĩa xã hội sâu sắc, thể hiện được nhân tình thế thái trong đời sống, khắc họa hiện thực xã hội phong kiến đương thời, tác phẩm [tên tác phẩm] chắc hẳn sẽ luôn sống mãi trong lòng độc giả cùng những suy ngẫm.

7. THỂ LOẠI TRUYỆN CỔ TÍCH

Mở bài:

“Cổ tích không phải là những câu chuyện xa vời, mà là cách con người đối diện với thực tại và vượt qua bằng trí tưởng tượng và niềm tin.” (Bruno Bettelheim). Cuộc sống vốn dĩ không hề dễ dàng, và con người qua mọi thời đại đã sử dụng những câu chuyện cổ tích như một công cụ tinh thần để giúp họ đối mặt với những khó khăn trong đời sống. Tiêu biểu qua câu chuyện [tên tác phẩm] đã để lại những thông điệp/triết lí nhân sinh sâu sắc về [vấn đề nghị luận].

Kết bài: Có ý kiến cho rằng “Truyện cổ tích không chỉ dạy ta biết yêu biết ghét, mà còn dạy ta biết ước mơ”. Và quả thực, nhận định trên đã được soi tỏ trong chính tác phẩm [tên tác phẩm]. Ở đó, chúng ta thấy được những thông điệp vượt thời gian từ các thời đại xa xưa, khi giá trị nhân văn vẫn còn nguyên vẹn. Những câu chuyện cổ tích ấy tiếp tục gieo mầm cho những giấc mơ, khát vọng, biết tin vào những giấc mơ chân chính để sống trong cuộc đời.

8. THỂ LOẠI TRUYỀN THUYẾT

Mở bài: “Truyền thuyết dân gian thường có sức sống mãnh liệt, bởi qua nhiều thế hệ đã lưu truyền, gửi gắm vào đó tâm tình tha thiết của con người Việt” (Nguyễn Văn Đồng). Quả thực, ẩn sau mỗi tác phẩm là những thông điệp sâu sắc, nồng nàn với đời sống, thắm thiết niềm tin yêu. Và trong tác phẩm [tên tác phẩm] đã nhấn mạnh [vấn đề nghị luận] một cách đầy ấn tượng.

Kết bài: Như tâm hồn con người bí ẩn khôn cùng, như biển khơi mênh mông sâu thẳm, những kiệt tác văn chương cũng mang những ý nghĩa sâu xa như mời gọi độc giả muôn đời tìm đến khai phá, thưởng thức. Áng văn [tên tác phẩm] đưa con người về quá khứ, với những con người lịch sử, sự kiện lịch sử để rồi truyền tải những giá trị nhân văn sâu sắc, đánh thức những tình cảm nồng nàn nơi mỗi trái tim. Có lẽ bởi vậy mà những tác phẩm văn học chân chính có khả năng đối chọi định luật của sự băng hoại để sống mãi với thời gian, sống mãi trong lòng độc giả.

9. THỂ LOẠI SỬ THI

Mở bài: Sử thi là những tác phẩm tự sự dân gian có quy mô lớn, vì vậy sử thi không chỉ là pho tượng lịch sử mà còn là cuốn bách khoa toàn thư của cả dân tộc. Trong những áng sử thi hào hùng, chúng ta thường bắt gặp hình tượng của những vị anh hùng – con người hội tụ vẻ đẹp phẩm chất với những khát vọng lớn lao, lý tưởng cao cả và lý tưởng ấy cũng đại diện cho lý tưởng của cộng đồng dân tộc. Và trong tác phẩm [tên tác phẩm], nhà văn [tên nhà văn] đã khắc họa hình tượng người anh hùng […] nhằm nhấn mạnh [vấn đề nghị luận].

Kết bài: Không phải ngẫu nhiên mà cha đẻ của thi ca Hy lạp – Hô-me-rơ đã nói: “Một mũi tên và một ngòi bút có thể đâm xuyên qua trái tim con người”. Bởi lẽ, nếu mũi tên làm cho ta rỉ máu, thì ngòi bút lại làm cho trái tim ta rộng mở. Và chắc chắn, trái tim của ta sẽ rộng lớn hơn khi thấm vào trong đó là câu chữ của người chắp bút [tên tác giả] . Đó là lí do vì sao tác phẩm [tên tác phẩm] trở thành minh chứng tiêu biểu cho một tác phẩm văn học “nằm ngoài định luật của sự băng hoại” (Saltykov-Shchedrin).

10. THỂ LOẠI CA DAO

Mở bài: Khi bàn về ca dao Việt Nam, Nguyễn Đình Thi đã khẳng định đầy tâm đắc: “Nó như một nguồn nhựa sống để nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ, chắp cánh tương lai những hoài bão lớn lao về cuộc sống, thiên nhiên và con người.” Ca dao, với ngôn ngữ giản dị nhưng sâu sắc, đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của người Việt. Nó chính là tiếng nói của những tâm hồn bình dị, là những bài học sâu sắc về [vấn đề nghị luận] được thể hiện qua [tên tác phẩm/đoạn trích].

Kết bài: Dù năm tháng đổi thay, những đền đài sụp đổ, những tranh tượng tiêu tan thì các tác phẩm văn học dân gian ấy vẫn cứ tồn tại, bền bỉ, như dòng sông chảy mãi tưới mát tâm hồn bao thế hệ người đọc hôm qua, hôm nay và mai sau. Song không chỉ bồi đắp tâm hồn muôn triệu con người, những áng ca dao dân ca ấy còn là nguồn cảm hứng khơi nguồn cho các tác phẩm thơ ca, văn chương của văn học viết, giúp các văn học được nhiều điều.

 

Ngoài ra, nếu bạn muốn cải thiện kỹ năng viết văn thì có thể tham khảo để mua thêm các cuốn sách dưới đây trên Shopee